Ahbaplık (Özet) : Ahbaplık, her şeyden önce bir düzen demektir. Fakat hukukun öngördüğü düzen, gerçekten gerçekleneşeli bir düzen değildir. Ahbaplık, sosyete içre insanoğluın sahiden ne davrandıklarını değil, ne davranmaları gerektiğini gösterir. Ahbaplık, namına uyulmak ve uygulanmak karınin vardır. Hak değeri dolayısıyla, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene terk etmek, maşerî ömürın gerçekleşmesini temin etmek lüzum. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Ahbaplık düzeni, doğduğu andan itibaren ferdin içinsına akseptans edilmesi ve uyulması gereken, banko rast kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabil, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle sosyete içre insanoğluın hesap ve davranışlarının dostluk kurallarına uymaması, her dakika mümkündür. “İşte dostluk, benibeşer davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir sistem, bir bütündür.” İnsan-benibeşer, benibeşer-tabiat ilişkilerinin insanlığın müşterek çıkarı ve huzuru karınin evrensel ilkelerle güvence şeşna tuzakınmasıdır. Ahbaplık, adamlık seviyesi karınin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birşu denli düşünce ortaya atılıtır. Bunlar kaynağı: tanrı, dershane çıkarları, sosyete sözleşmesi, tabiat ve insanoğlu olarak tamlayan reylerdir. Ahbaplık Nedir Ahbaplık, toplumun umumi menfaatini veya fertlerin ve toplumun müşterek iyiliğini temin etmek maksadıyla konulan ve hep gücüyle desteklenen kaide, hak ve kanunların bütünüdür. Henüz münteşir bir teşhismıyla dostluk, adalete yönelmiş maşerî evetşamma düzenidir. Ahbaplık Kelime Mealı Ahbaplık kelimesi Arabi “hak” kökünden hasılat ve hak kelimesinin çoğmehabetli olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Arapçda “hak” kelimesinin çoğmehabetli “beddua’kak”tır. Türk Dil Kurumu’na nazaran dostluk kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım ancakü belirleyen yasaların bütünüdür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” valörı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, hukuk valörında da kullanılır. Teknik Mealı Ahbaplık dönemden döneme değiştiği karınin hala doyurucu bir teşhism binalamamıştır. Kant “Ahbaplıkçular hala hukukun teşhismını aramaktadırlar” der. Hasetmüzde en çok akseptans edilen teşhismı ise: “Belli başlı bir zamanda belli bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması devlet zoruna (müeyyide) rabıtalanmış kurallar bütünüdür.” Bilimsel bir disiplin olarak dostluk, kendi içre temel olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun kişiler arası ilişkileri bahis düzlük kısmına Özel Ahbaplık, kişiler ile devlet veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Hep Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Uygar Ahbaplık, Tecim Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna ödenek Temel Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku hep hukukunun başlıca zir dallarıdır. Ahbaplık Kuralları ve Özellikleri Hukuku öbür toplumu aranjör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik devlet aracılığıyla güvenceye tuzakınmış ve cebri yaptırımlara malik olmasıdır. Ahbaplık kuralları benibeşer davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun kıymetiharbiye kazalarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği yardımıyla bir nitelikteki tamam durumlarda uygulanması esenlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Ahbaplık düzlükında yaptırım hep gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek karınin kullanılır. Ahbaplık düzenini esenlamayı ve korumayı ammaçlayan yaptırımlar gene dostluk düzeninin öngördüğü şekilde alegori getirilir. Maddi ve tinsel yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken tinsel yaptırımlar bu durumları dikilmek karınin kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, hapis ve mangiz cezaları; anayasa hukukunda siyasetten men, kısım kapatma; vergi hukukunda vergi ve kaçıntıçılık cezaları kabil değişik dostluk dallarında değişik yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile ilişkin çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; zihini bir irade olarak gharabelik kuramlar, irade dışı olarak gharabelik kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazenlar felsefik değil ortaya konduğu dönemin sorunlarını çözmek veya politik reyleri dostluk biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali hak olan dostluk, umumi olarak şu şekilde teşhismlanabilir: “Ahbaplık, adalete yönelmiş maşerî bir evetşamma düzenidir.” Bu teşhismdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu alegori getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kılgı yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun maşerî ömürı düzenleyip insanoğluın amerikan barış ve emniyet içre bir arada evetşamalarını esenlamaktır. 2. Uygulamalı Yarar (Içtimai İhtiyaçların Karşılanması) Hukukun kılgı amacını, maşerî gerçeklik belirler. Ahbaplık bu fonksiyonu ile sosyete içre yaşayan insanoğluın, birbirleri ile yapmak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruh bilimsel bir varlık olarak insanoğlunun binasından kaynaklanan ihtiyaçlarını içinlamaya çtuzakışır. Ahbaplık bu fonksiyonu ile doğum, muta nikâhı, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Tek dostluk düzeni ömürın temel gerçeklerini görmezden gelemez. Ahbaplık düzeni, insanoğlunun saf binasına ve bundan ileri mevrut gereksinimlerine mutabık geçmek zorundadır. Ahbaplık önemli ölçüde, iktisadi gerçeklere de mecburdır; iktisadi gereksinimlara uymalı ve onları içinlamalıdır. 3. Hak Ahbaplık bu fonksiyonu ile belli bir yapılanma şeşna aldığı toplumsal ihtiyaçları, özü salt bir muadele düşüncesi olan hak ölçüsüne vurarak hakikat kimliğini kulaklıır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En güdük teşhismıyla hak, “bir muadele düşüncesi”dir. “Hak, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) geçmek üzere dü değişik anlamda kullanılır. Hak gerçekte ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, fazilet, fazilet valörında kişisel bir özelliği deyimler. Can her dakika haklı olana yönelir, her insana kendine düşeni yaymak yolunda daim ve değteamülmez bir çaba gösterir. İşte bu hesap ve çabayı gösteren hak, özne (süje) ile ilişkin oluşundan ötürü öznel (sübjektif) hak olarak nitelenir. Bir fazilet olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir hak mealı vardır. Nesnel hak, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin müşahhas durumlarda gerçekleştireceği temas biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte dostluk düzlükında hukuki kıymetiharbiye olarak sav konusu olan hak de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü dostluk, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve rüşvetlanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar bütünüdür.” Topluluk karınindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini karınermiş kurallar tamamü olarak dostluk, bu değerlendirmelerde hak ölçüsünü kullandığı ve sömürmek durumunda bulunmuş olduğuna nazaran, adaletin böylelikle, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Ahbaplık normlarında hak acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Mevcut dostluk ne denli adaletlidir ? İşte burada yasa üstü hak mealı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün dostluk sistemine ve sistemlerine hükümran mevcut, nesnel ve salt bir kıymetiharbiye niteliğindeki adalettir. Ahbaplık bir sosyete düzenini karınerir. Hukukun varlık sebebi de adalettir; lazım bulunan düzeni saklamak, gerekse onu değteamültirmeyi meşrulaştırmak karınin her dakika adalete başvurulur. Nesnel ve yasa üstü hak hukukta içinmıza müesses dostluk düzenlerinin birincil örneği, olması gereken dostluk valörında dostluk idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile hak, bulunan dostluk düzenlerinin namına mutabık olup olmadığı açısından bir kıymetiharbiye ve kıymetlendirme ölçüsü evet. Yine bu özelliği ile hak, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun hazırlamak amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile müspet ve aksi içinlıklı ilişkilerde mevcut bu üç fonksiyon denge içre olduklarında, adil bir dostluk düzeninin gerçekleşmesi esenlanır. Alışılagelen olarak bütün dostluk normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak dostluk, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşerî evetşamma uyacak, hem de bu maşerî ömürın amerikan barış içre sürebilmesi karınin bir düzen görünümünü esenlamaya çtuzakışacaktır.